Wadahadalladii Kismaayo ee Xasan Sheekh iyo Axmed Madoobe oo ku dhammaaday natiijo la’aan

Wadahadalladii siyaasadeed ee u dhexeeyay Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud iyo Madaxweynaha Dowlad Goboleedka Jubbaland Axmed Maxamed Islaam (Axmed Madoobe) ayaa ku soo dhammaaday natiijo la’aan, kaddib laba maalmood oo dood adag ah oo ka socday magaalada Kismaayo.

Kulamadan oo socday Sabtidii iyo Axaddii ayaa looga hadlay arrimo muran badan dhaliyay, oo ay ugu muhiimsan tahay doorashadii Jubbaland ee dhacday bishii November 2024 iyo ka qeybgalka Axmed Madoobe ee Golaha Wadatashiga Qaran (NCC).

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa ku adkeystay in dib loo eego doorashadii Jubbaland, isagoo sheegay in ay ka maqneyd daahfurnaan iyo kormeer federaal. Hase yeeshee, Axmed Madoobe ayaa si cad u diiday, isagoo ku dooday in doorashadaasi ahayd mid sharci ah oo si dimuqraadi ah shacabka Jubbaland u soo doorteen.

Wadahadallada waxaa goob joog ka ahaa xubno ka tirsan labada dhinac, la-taliyeyaal siyaasadeed, iyo Nuuradiin Xaji — Agaasimiha Sirdoonka Kenya — kaas oo door dhexdhexaadin ah ka ciyaaray. Nuuradiin ayaa la rumeysan yahay in uu ahaa qofkii isku keenay labada dhinac si loo yareeyo khilaafka sii xoogeysanaya ee u dhexeeya Muqdisho iyo Kismaayo.

Wararka laga helayo magaalada Kismaayo ayaa sheegaya in wafdiga Madaxweynaha Soomaaliya ay hadda ku wajahan yihiin Muqdisho, halka Nuuradiin uu isna ka dhoofayo magaalada, kaddib markii ay wadahadalladu soo dhammaadeen. Si kastaba ha ahaatee, labada dhinac ayaa ku ballamay in wadahadalladu sii socdaan mar kale, inkasta oo aan weli la cayimin waqtiga rasmiga ah ee kulanka xiga.

Khilaafka u dhexeeya Dowladda Federaalka iyo Jubbaland ma aha mid cusub. Waxaa muddo dheer taagnaa muranno la xiriira awood qaybsiga, maamulka kheyraadka, iyo habraaca doorashooyinka. Doorashadii Jubbaland ee 2024 ayaa sii fogeysay xiriirka labada dhinac, iyadoo Dowladda Federaalka ay ku eedeysay maamulka Jubbaland inuu ku takri-falay hannaanka doorashada, halka Axmed Madoobe uu ku tilmaamay eedeymahaas “faragelin siyaasadeed.”

Wadahadalladan fashilmay ayaa imanaya xilli dowladda dhexe ay ku hawlan tahay dadaallo lagu mideynayo Dowlad Goboleedyada xubnaha ka ah Federaalka, iyadoo la doonayo in la xoojiyo wada-shaqeynta siyaasadeed iyo amniga qaranka.

Fashilka wadahadallada Kismaayo wuxuu halis ku yahay dadaallada dib-u-heshiisiinta iyo dhismaha dowladnimada Soomaaliya. Falanqeeyayaasha siyaasadda ayaa sheegaya in xiriirka sii xumaanaya ee u dhexeeya Muqdisho iyo Kismaayo uu carqaladeyn karo qorshayaasha dib-u-habaynta dastuurka, wada shaqeynta amniga qaranka, iyo diyaar garowga doorashooyinka 2026.

Inkasta oo labada hoggaamiye ay muujiyeen doonis ay mar kale isugu laabtaan wadahadal, haddana natiijada la’aanta kulamadii Kismaayo waxay muujineysaa kalsooni darro weyn oo wali ka dhex jirta dowladda dhexe iyo Jubbaland. Sida uu yiri diblomaasi xog ogaal ah:

“Haddii aan la helin tanaasul dhab ah iyo kalsooni la dhiso, farqiga u dhexeeya Muqdisho iyo Kismaayo wuu sii fidayn doonaa.”

Waqtigan, xaaladda siyaasadeed ee Jubbaland weli waa mid cakiran, iyadoo mustaqbalka xiriirka labada dhinac uu ku jiro xaalad hubanti la’aan ah.